Piet Cornelis Mondriaan
Piet Mondriaan werd geboren op 7 maart 1872 en stierf op 1 februari 1944.
Op twintigjarige leeftijd vertrok Mondriaan naar Amsterdam om een opleiding tot kunstenaar aan de Rijksacademie van Amsterdam te volgen. Zijn vader was het er niet mee eens en weigerde zijn studiekosten te betalen. Zijn redder in nood was het Koninklijk Huis dat hem voor een periode van twee jaar een beurs verstrekte.
Een belangrijke koper van Mondriaans werk was de makelaar Sal Slijper. Mondriaan en Slijper leerden elkaar kennen in de zomer van 1915, toen ze aan dezelfde tafel in pension De Linden in Laren de maaltijden gebruikten. Na het zien van een abstract werk van Mondriaan dat daar aan de muur hing raakte de makelaar gefascineerd door Mondriaans werk. Slijper begon de werken op grote schaal te verzamelen. De vriendschap tussen beide groeide eveneens en kreeg vorm in bezoeken over en weer. Slijper kocht al het werk dat Mondriaan in de Eerste Wereldoorlog had moeten achterlaten in zijn Parijse atelier. Hij probeerde musea over te halen om een werk van zijn vriend te verwerven of een Mondriaan Tentoonstelling te programmeren.
Mondriaan schilderde tussen 1900 en 1912 ‘De zonnebloem’.
Op zijn tekeningen gaf Mondriaan meestal één bloem weer; als triomferende solist maar soms ook als kwetsbare eenling. Mondriaan had een fascinatie voor de cyclus en krachten van de natuur.
Deze werken worden in Nederland vaak als ‘Potboilers’ beschouwd: werken die hij maakte omdat daarvoor wél kopers waren, in tegenstelling tot zijn abstracte werken. Hij blijft de natuur schilderen maar de vormen worden langzamerhand steeds abstracter (zie afbeeldingen hieronder). Mondriaan begon rond 1920 abstracte figuren te schilderen met de primaire kleuren en tonen van zwarte lijnen. Zijn streven was het vinden van de perfecte harmonie.
Op twintigjarige leeftijd vertrok Mondriaan naar Amsterdam om een opleiding tot kunstenaar aan de Rijksacademie van Amsterdam te volgen. Zijn vader was het er niet mee eens en weigerde zijn studiekosten te betalen. Zijn redder in nood was het Koninklijk Huis dat hem voor een periode van twee jaar een beurs verstrekte.
Een belangrijke koper van Mondriaans werk was de makelaar Sal Slijper. Mondriaan en Slijper leerden elkaar kennen in de zomer van 1915, toen ze aan dezelfde tafel in pension De Linden in Laren de maaltijden gebruikten. Na het zien van een abstract werk van Mondriaan dat daar aan de muur hing raakte de makelaar gefascineerd door Mondriaans werk. Slijper begon de werken op grote schaal te verzamelen. De vriendschap tussen beide groeide eveneens en kreeg vorm in bezoeken over en weer. Slijper kocht al het werk dat Mondriaan in de Eerste Wereldoorlog had moeten achterlaten in zijn Parijse atelier. Hij probeerde musea over te halen om een werk van zijn vriend te verwerven of een Mondriaan Tentoonstelling te programmeren.
Mondriaan schilderde tussen 1900 en 1912 ‘De zonnebloem’.
Op zijn tekeningen gaf Mondriaan meestal één bloem weer; als triomferende solist maar soms ook als kwetsbare eenling. Mondriaan had een fascinatie voor de cyclus en krachten van de natuur.
Deze werken worden in Nederland vaak als ‘Potboilers’ beschouwd: werken die hij maakte omdat daarvoor wél kopers waren, in tegenstelling tot zijn abstracte werken. Hij blijft de natuur schilderen maar de vormen worden langzamerhand steeds abstracter (zie afbeeldingen hieronder). Mondriaan begon rond 1920 abstracte figuren te schilderen met de primaire kleuren en tonen van zwarte lijnen. Zijn streven was het vinden van de perfecte harmonie.
Vraag (2 punten), probleemstelling 4.
Piet Mondriaan was een Nederlandse kunstschilder die algemeen werd gezien als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst. Het ontstaan van dit mondiale beeld van Mondriaan heeft verschillende oorzaken.
Noem twee oorzaken die hebben bijgedragen aan het vormen van dit publieke beeld van Mondriaan.
Kern van een correct antwoord:
Eva 2022
Piet Mondriaan was een Nederlandse kunstschilder die algemeen werd gezien als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst. Het ontstaan van dit mondiale beeld van Mondriaan heeft verschillende oorzaken.
Noem twee oorzaken die hebben bijgedragen aan het vormen van dit publieke beeld van Mondriaan.
Kern van een correct antwoord:
- Piet Mondriaan heeft bijgedragen aan het creëren van een beeld van zichzelf doordat hij een van de belangrijkste medewerkers was bij het tijdschrift De Stijl. (1 punt)
- Piet Mondriaan presenteert zichzelf als bedenker van het neoplasticisme. (1 punt)
- Hij richtte samen met van Doesburg, van der Leck en Huszár de groep ‘bewust abstracten’ op, zo construeerde hij een beeld van zichzelf ten opzichte van zijn publiek. (1 punt)
Eva 2022
Vraag probleemstelling 1
Kunstenaars hebben door de geschiedenis heen verschillende relaties gehad tussen het creëren van kunst en het beroepsleven. Het concept van kunstenaar zijn voor meer dan alleen het beroep bestond niet voor de Renaissance. Het werd daarvoor beschouwd als een ambacht.
In de 19e eeuw zie je ook zo’n verandering. Welke invloed had de opkomst van l’art pour l’art voor de verhouding tussen kunstenaar en opdrachtgever?
Gebruik in de uitleg het begrip van l’art pour l’art. (2 punten.)
Antwoord:
-Uitleg van het begrip l’art pour l’art. L’art pour l’art oftewel kunst voor de kunst, is een slogan en kunstopvatting die stelt dat de enige doelstelling van kunst intrinsiek is. Een kunstwerk is autonoom, en de kunstenaar heeft geen andere doelstelling naast het maken van kunst.
-Uitleg verband met relatie kunstenaar en opdrachtgever. Waar kunstenaars voorheen voornamelijk uit opdracht werken van opdrachtgever of instelling, beginnen meer kunstenaars werken te maken uit eigen beweging. L’art pour l’art moedigd kunstenaars aan om hun eigen interessegebieden te verkennen en kunst niet specifiek te maken voor economische doeleinden, maar voor de kunst zelf.
Joske 2022
Kunstenaars hebben door de geschiedenis heen verschillende relaties gehad tussen het creëren van kunst en het beroepsleven. Het concept van kunstenaar zijn voor meer dan alleen het beroep bestond niet voor de Renaissance. Het werd daarvoor beschouwd als een ambacht.
In de 19e eeuw zie je ook zo’n verandering. Welke invloed had de opkomst van l’art pour l’art voor de verhouding tussen kunstenaar en opdrachtgever?
Gebruik in de uitleg het begrip van l’art pour l’art. (2 punten.)
Antwoord:
-Uitleg van het begrip l’art pour l’art. L’art pour l’art oftewel kunst voor de kunst, is een slogan en kunstopvatting die stelt dat de enige doelstelling van kunst intrinsiek is. Een kunstwerk is autonoom, en de kunstenaar heeft geen andere doelstelling naast het maken van kunst.
-Uitleg verband met relatie kunstenaar en opdrachtgever. Waar kunstenaars voorheen voornamelijk uit opdracht werken van opdrachtgever of instelling, beginnen meer kunstenaars werken te maken uit eigen beweging. L’art pour l’art moedigd kunstenaars aan om hun eigen interessegebieden te verkennen en kunst niet specifiek te maken voor economische doeleinden, maar voor de kunst zelf.
Joske 2022
Vraag probleemstelling 7
Avond; De rode boom door Piet Mondriaan 1910
Bekijk afbeelding 9.
Voordat Piet Mondrian zich verdiepte in de abstracte kunst, tekende en schilderde hij realistische natuur landschappen en werd hij geïnspireerd door het post-impressionisme. Zijn bekendste stijl is De Stijl, waarbij geen achterliggende betekenis is te vinden. De beste manier om De Stijl mee te benaderen is de formele benadering.
Leg uit wat de formele benadering is, en hoe Avond; De rode boom vanuit die benadering beschreven zal worden. (2 punten.)
Antwoord:
-Betekenis van de formele benadering. Het formalisme richt zich op de intrinsieke inhoud van het schilderij. Het kijkt naar de vormgevende aspecten van het werk: compositie, kleur, licht, ruimte, vorm, gebruikte materialen, etc. De betekenis van een kunstwerk is volledig in het werk zelf te vinden, en de benadering maakt geen uitspraak over de qualiteit of schoonheid van het kunstwerk.
-Beschrijving Avond; De rode boom vanuit de formele benadering. Het antwoord moet een objectieve beschrijving bevatten van het kunstwerk. Voorbeeld: Het schilderij is gemaakt op doek met olieverf. Het beeld een boom af met voornamelijk een rood en blauw kleurenpalet, en een lichtere blauw voor de achtergrond. De compositie is drukker en donkerder aan de bovenkant, dan aan de onderkant en de boom neemt vrijwel het hele doel in bezet.
Joske 2022
Avond; De rode boom door Piet Mondriaan 1910
Bekijk afbeelding 9.
Voordat Piet Mondrian zich verdiepte in de abstracte kunst, tekende en schilderde hij realistische natuur landschappen en werd hij geïnspireerd door het post-impressionisme. Zijn bekendste stijl is De Stijl, waarbij geen achterliggende betekenis is te vinden. De beste manier om De Stijl mee te benaderen is de formele benadering.
Leg uit wat de formele benadering is, en hoe Avond; De rode boom vanuit die benadering beschreven zal worden. (2 punten.)
Antwoord:
-Betekenis van de formele benadering. Het formalisme richt zich op de intrinsieke inhoud van het schilderij. Het kijkt naar de vormgevende aspecten van het werk: compositie, kleur, licht, ruimte, vorm, gebruikte materialen, etc. De betekenis van een kunstwerk is volledig in het werk zelf te vinden, en de benadering maakt geen uitspraak over de qualiteit of schoonheid van het kunstwerk.
-Beschrijving Avond; De rode boom vanuit de formele benadering. Het antwoord moet een objectieve beschrijving bevatten van het kunstwerk. Voorbeeld: Het schilderij is gemaakt op doek met olieverf. Het beeld een boom af met voornamelijk een rood en blauw kleurenpalet, en een lichtere blauw voor de achtergrond. De compositie is drukker en donkerder aan de bovenkant, dan aan de onderkant en de boom neemt vrijwel het hele doel in bezet.
Joske 2022
Hier zie je een foto van Piet Mondriaan in zijn atelier in Parijs.
Bekijk de foto.
Noem een aspect van de voorstelling en een aspect van de vormgeving waardoor je kunt zien dat het atelier van Mondriaan en hij zelf overeenkomen met de kunst die hij maakt.
Eva 2023
Bekijk de foto.
Noem een aspect van de voorstelling en een aspect van de vormgeving waardoor je kunt zien dat het atelier van Mondriaan en hij zelf overeenkomen met de kunst die hij maakt.
- Voorstelling: de lichaamstaal van Mondriaan is recht en hij is in het zwart gekleed. Dit lijkt op de strakke zwarte lijnen die Mondriaan gebruikt in zijn kunst.
- Vormgeving: de ruimte van het atelier is erg kaal en wit. De composities waar Mondriaan bekend mee is geworden hebben ook veel wit en weinig kleuren.
Eva 2023
Camiel van Winkel schreef het essay De mythe van het kunstenaarschap waarin hij 3 mythes omschrijft. Later komt hier nog een vierde mythe bij.
Leg uit bij welke mythe van het kunstenaarschap Mondriaan het beste past.
Leg uit bij welke mythe van het kunstenaarschap Mondriaan het beste past.
- ‘Het modernistische of het avant-gardistische kunstenaarschap’ (1 punt)
- Mondriaan is deel van het tijdschrift ‘De Stijl’ waarmee hij zich in betrekking tot de samenleving opstelt, ze streefden naar de hervorming van de kunst die de samenleving kan helpen. (1 punt)
Rijksacademie in de jaren 10 van de vorige eeuw
De Rijksacademie werd in 1870 opgericht door koning Willem III, Mondriaan heeft hier een opleiding gevolgd.
Vergelijk hoe Willem van de Velde (uit de 17e eeuw)
en Mondriaan het vak hebben geleerd. Hoe blijkt hieruit dat de maatschappelijke status van een kunstenaar omhoog is gegaan.
Kern van het antwoord:
In de tijd van Mondriaan was het academische systeem voor kunstonderwijs al geïntroduceerd, want Mondriaan heeft een opleiding aan de Rijksacademie kunnen volgen. (1 punt).
Hieruit blijkt dat de maatschappelijke status van een kunstenaar erg omhooggegaan is omdat Van de Velde het vak bij een bevriende schilder van zijn vader heeft geleerd, hij kon het alleen leren omdat hij goede connecties had. (1 punt)
Juliet 2023
De Rijksacademie werd in 1870 opgericht door koning Willem III, Mondriaan heeft hier een opleiding gevolgd.
Vergelijk hoe Willem van de Velde (uit de 17e eeuw)
en Mondriaan het vak hebben geleerd. Hoe blijkt hieruit dat de maatschappelijke status van een kunstenaar omhoog is gegaan.
Kern van het antwoord:
In de tijd van Mondriaan was het academische systeem voor kunstonderwijs al geïntroduceerd, want Mondriaan heeft een opleiding aan de Rijksacademie kunnen volgen. (1 punt).
Hieruit blijkt dat de maatschappelijke status van een kunstenaar erg omhooggegaan is omdat Van de Velde het vak bij een bevriende schilder van zijn vader heeft geleerd, hij kon het alleen leren omdat hij goede connecties had. (1 punt)
Juliet 2023
Avond; De rode boom, 1910
Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw, 1921
|
Vraag 4 probleemstelling 4 (2 punten)
Mondriaan wordt gezien als de grondlegger van het abstracte. Hij draagt hieraan bij door bijvoorbeeld te zeggen: “Ik denk dat het destructieve element te veel wordt verwaarloosd in de kunst”, waarmee hij bedoelt dat je moet durven om de regeltjes van vroeger los te laten en dat het loslaten van je eerdere werk als kunstenaar noodzakelijk is om te blijven ontwikkelen. Vergelijk de afbeeldingen hiernaast. Noem een aspect van de verandering in voorstelling waaruit blijkt dat Mondriaan dit destructieve element niet verwaarloosd. Kern van het antwoord: In Afbeelding 5 is nog duidelijk een boom te herkennen terwijl Afbeelding 6 compleet abstract is, dit was nieuw voor die tijd hieruit blijkt dat hij de regels die op dat moment voor kunst gelden niet volgde. (2 punten) Of In Afbeelding 5 is nog duidelijk een boom te herkennen terwijl Afbeelding 6 compleet abstract is, Mondriaan is dus veranderd van realistischer naar abstract waaruit blijkt dat hij zijn vroegere werk heeft losgelaten. (2 punten) |